س: آیا حقیقت بهشت وجهنم تجسم اعمال انسانهاست یا حقیقت دیگری نیز دارد؟

ج: حجت الاسلام والمسلمین جاودان فرمودند: بهشت و جهنم ساخته اعمال و اخلاق و افکار و عقاید ماست و از لحظه مرگ چیزی جز اعمال و اخلاق و عقاید وجود ندارد بد یا خوب حتی شفاعت هم بسته به گذشته عملی انسان است و گتره و بی حساب نیست. امام صادق علیه السلام فرموده اند: در قبر برای انسان مومن دری باز میشود و موجودی زیباروی که این انسان از او بهتر ندیده است بنزد وی می آید میّت از او میپرسد که شما چه کسی هستید؟ میگوید:أنا رأیُک الحَسن الذی کنتَ علیه و عمَلک الصالح الذی کنت تعمَله(بحار الانوار6/267 و کافی3/66) من رای و عقیده درست و خوب تو هستم که تو در طول عمرت انجام میدادی. در قیامت هم قرآن میفرماید: ووجدوا ماعمِلوا حاضراً( کهف/49) آنچه کرده اند حاضر و در برابر خود میبینند. وما عمِلت من خیر مُحضراً (آل عمران/30) آنچه خیرات کرده حاضر میبیند. در مورد بهشت نیز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: هنگامی که من به معراج رفتم به بهشت رفتم . سرزمینی آماده کشت و ساخت و ساز دیدم و ملائکه در آن به ساختن قصرهایی مشغول بودند و گاه نیز کار را رها میکردند.از آنها پرسیدم چرا گاهی کار میکنید و گاهی بیکار هستید؟ گفتند: باید برای ما نفقه و تدارکات برسد. پرسیدم: نفقه شما چیست؟ گفتند: ذکری است که مومن میگوید: سبحان الله الحمدلله ... ( بحارالانوار8/123و177 و امالی شیخ طوسی / 474) اینها نمونه کوچکی از آنچه در آیات شریفه قرآن و روایات موجود است میباشد.